Φολέγανδρος

Μακρόστενο νησί (32 τ. χλμ.), που ανήκει στον νομό Κυκλάδων και αποτελεί κοινότητα. Βρίσκεται ανάμεσα στη Σίφνο και στη Σίκινο, με μέγιστο μήκος 13 χλμ. και μέγιστο πλάτος 5 χλμ. Το νησί είναι άγονο, με κρυσταλλικά πετρώματα. Πρωτεύουσα του νησιού είναι ο ομώνυμος ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 200 μ.), που βρίσκεται προς το βόρειο τμήμα του νησιού. Είναι έδρα του ομώνυμου δήμου, στον οποίο υπάγεται και η κοινότητα Άνω Μεριάς. Ο οικισμός ονομάζεται και Χώρα. Χτισμένος στη θέση της αρχαίας ομώνυμης πόλης, έχει να επιδείξει μια εκκλησία του 17ου αι. με μαρμάρινο τέμπλο, θαυμάσιας τέχνης. Από το λόφο του Αγίου Ελευθερίου της Χώρας, όταν ο καιρός είναι καλός, φαίνεται η Κρήτη. Ιστορία. Το νησί, κατά τη μυθολογία, αποικήθηκε από Κρήτες με αρχηγό τον Φολέγανδρο, γιο του Μίνωα, στον οποίο οφείλει και την ονομασία του. Πολλοί όμως υποστηρίζουν ότι η ονομασία του είναι παραφθορά των φοινικικών λέξεων φελέκ γκουντάρι, που σημαίνει ξερός τόπος. Οι πρώτοι κάτοικοί του φαίνεται να ήταν Κάρες, έπειτα Φοίνικες και μετά οι Κρήτες. Το νησί λεγόταν στα αρχαία χρόνια και Σιδηρά, για την τραχύτητα του εδάφους του. Αναφέρεται επίσης και ως Φολέκανδρος και Φελόκανδρος. Μετά τους Κρήτες ήρθαν στη Φ. οι Δωριείς και, αργότερα, οι Ίωνες. Το νησί ήταν μέλος της αθηναϊκής συμμαχίας, αναφέρεται όμως το 425 ως καθαρά αθηναϊκό. Στους ρωμαϊκούς χρόνους, χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας και στην εποχή της φραγκοκρατίας ανήκε στο δουκάτο της Νάξου. Το 1212, το κατέλαβε ο Μάρκος Σανούδος και έχτισε οχυρό φρούριο. Στα μέσα του 15ου αι. μ.Χ. είχε σχεδόν ερημωθεί από τις συνεχείς επιδρομές των Τούρκων πειρατών. Το 1617 το κατέλαβαν οι Τούρκοι και το 1771 οι Ρώσοι. Οι Τούρκοι ξαναγύρισαν, για να ακολουθήσουν οι Ιταλοί. Τελικά, η Φ. ενσωματώθηκε στην Ελλάδα, μαζί με τα Δωδεκάνησα. Σε διάφορα μέρη του νησιού έχουν βρεθεί αγάλματα, επιγραφές, πλάκες και άλλα δείγματα της κλασικής και βυζαντινής εποχής. Ν. ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ Γενική άποψη του λιμανιού και της παραλίας στη Φολέγανδρο. Χαρακτηριστικό δρομάκι με τα όμορφα σπίτια της Φολέγανδρου.